Konya’nın Ereğli ilçesinde yaşayan bağlama ustası Mehmet Averi, Türkiye’nin birçok yerinden gelen bağlamaların tamirini de yapıyor.
Ereğli’de yaşayan 64 yaşındaki Mehmet Averi, mesleğe başlama hikayesini Ereğli Gündem’e anlattı.
1958 yılında Karayusuflu Köyü’nde (o dönem Ereğli ilçesine bağlı idi, bugün Halkapınar ilçesine bağlı) dünyaya gelen Mehmet Averi, askerlik görevine kadar köyde yaşar. Askerlik görevini yerine getirdikten sonra da Ereğli ilçesinde esnaf olarak çalışmaya başlar. Uzun süre kerestecilik yapan Mehmet Averi, 15 yıldır sürdürdüğü bağlama ve saz işine ise hiçbir deneyimi ya da tecrübesi olmadığı halde merak üzerine başlar.
Mehmet Averi’nin, Ereğli Gündem okurları için anlatımlarından kesitler şöyle:
-“Saz, Müzik Kültürünün En Önemli Parçasıdır”-
Anlatımına, sazın neden bu kadar önemli olduğunu açıklamakla başlayan Averi, “Yaşanmış duygular üzerine yazılmış türküler ya da şiirler daha uzun ömürlü olur. Yüzyıllarca aktarılır. Bizim kültürümüzde de yaşanmış duyguların müziğe ya da ağıtlara dökülmesinde, türkü ile bütünleşen en güzel malzeme sazdır. O yüzden geçmişten günümüze sazın müziğimizdeki yeri büyüktür”
-“Bağlama Ustası Olmadan Önce Kereste Ticareti Yapıyordum”-
“Bağlama ve saz işinden önce kereste ticareti yapıyordum. Arkadaşın birisi kereste siparişi verdi, biz de getirttik ama arkadaş gelip de almadı. Haber gönderdim, keresteler çürüyor, gelin götürün diye. Siparişi veren arkadaşın babası bir hafta sonra yanında tanımadığım birisi ile geldi. Bunlar da keresteyi o tanımadığım, yanında gelen adama satmışlar. Pazarlığımızı yaptık, keresteyi verdik. Benim sattığım o kereste, önce Konya’ya sonra da Samsun’a gidecek. Merak ettim, bunun değeri ne ki bu kadar yol gidiyor? Sordum, saz yapmak için kullanacaklarmış. Hatta daha fazlasını istedi. Buluruz dedik ve ben dut ağacı bulmak için Mut’a gittim, keresteleri aldım geldim ama bu sefer de fiyatı beğenemedi, keresteler gene bana kaldı.
Zarardayız, parayı bunlara yatırdık ve kendi ihtiyacım olan keresteyi bile alamıyorum. Ankara’da saz işiyle uğraşan arkadaşlara haber gönderdim, biz alırız dediler. Geldiler, bu kadar çok keresteye paramız yetmez deyip gittiler. Keresteler gene bize kaldı”
-Ankara’dan Saz Ustası Getirttik-
“Keresteler gene bizde kalınca, kendimiz bari saz yapalım dedik ve Ankara’dan usta getirttik. İki ayda 18 tane saz yaptık ama bu sazların birkaç tanesi iyi. Gerisi iş yapmaz… Derken bu arkadaşlar yollarımzı ayırdık. Daha önce de bana birkaç kere söyleyen olmuştu ama kulak asmamıştık, yaşayarak öğrenmiş olduk, bu arkadaş usta değilmiş.
Sonunda kaldık tek başımıza. Kendi kendime dedim ki, ‘Bu işi sen yaparsın Mehmet’. Kolları sıvadık, saz yapmaya başladık. İlk yaptığım sazı 18 kere yaptım bozdum yaptım bozdum. 18. Denememde sazın ayarını tutturdum. Bu şekilde adımız saz ustasına çıktı. O gün bugündür saz ve bağlama yapıyorum. Bu arada tamir için çok güzel sazlar geliyor ve bu sazların detaylarını da inceleyerek kendimi iyice geliştiriyorum. Bugün, Türkiye’nin birçok yerinden saz tamiri için ya da yeni bir saz yaptırmak için müşterilerimiz geliyor”
-Saz Yapımı Basit Bir şey Değil. Uzun Zaman ve Emek İstiyor-
Saz yapımında kullanılan malzemenin tam kuruması gerektiğini söyleyen bağlama ustası Mehmet Averi, bunun bazen 2 yılı bulabildiğini de belirtti ve şöyle devam etti:
“Saz teknesi, sesi geliştirmek için yapılır. Ses zenginliğini de en iyi dut ağacı verir. Her ağaçtan saz olur ama dut teknesi ayrı bir ses verir. Diğer ağaçlardan yapılan saz için de ayarı iyi tutturmak gerekir. Teknenin, istenilen sesi vermesi için iyice kuruması gerekir. Bu arada, teknenin kapağının da iyi tutturulması gerekir. Yoksa her tekneye her kapak olmaz”
-“Severek Yaptığım Mesleğini Torunuma da Öğretiyorum”
Mehmet Averi, saz ustalığını severek yaptığını ve çoğu zaman işe kendini kaptırdığını, atölyeden eve gitmek bile istemediğini söyledi. Saz yapımının kendisinde bir hobiye dönüştüğünü de söyleyen Averi, mesleğini torununa da öğrettiğini söyledi ve anlatımını şöyle sonlandırdı:
“Bir tane torunum var. Adı Emir Kaan. Yaz tatilinde yanımda bana yardım ediyor ve ben severek yaptığım bu mesleği ona da öğretiyorum. Başarılı, istekli ve çalışkan bir çocuk. İnşallah saz yapımını da öğrenecek” dedi.
